4.3 Het klimaat

3.1 Wat is het klimaat?

We hebben allemaal al wel eens gehoord van het woordje klimaat en de grote klimaatsveranderingen. Maar wat betekent dat woordje klimaat nu precies? Bekijk zeker het filmpje in de pagina handige links & filmpjes!

Het klimaat is de gemiddelde toestand van de atmosfeer over een lange periode en voor een groot gebied. Als je in de zomer op vakantie gaat naar Spanje, verwacht je dat het weer er warm en droog is. De vorige jaren was dat tenslotte ook zo. Niet alleen de Spaanse kust trekt veel volk in de zomer, maar ook de Italiaanse, Turkse en Noord-Afrikaanse kusten zijn in dat seizoen bijna altijd zonnig en droog. De weersomstandigheden in de zomer zijn over een lange periode dezelfde in een groter gebied. We spreken dan niet meer over het weer maar over het klimaat. Voor het klimaat werkt men met de berekende waarden in plaats van met dagelijkse waarnemingen zoals bij het weer. Het grote verschil tussen klimaat en weer is dus het feit dat het klimaat over een lange periode genomen wordt, terwijl het weer voor één bepaald moment zal gelden.

3.2 De gemiddelde temperatuur en jaarneerslag

De gemiddelde temperatuur

Om het klimaat goed te kunnen aflezen gaan klimatologen (en ook wij in de aardrijkskunde) werken met klimatogrammen. Zoals jullie al weten wordt het klimaat bekeken over een lange periode. De klimatogrammen geven dan ook de cijfers weer van 30 jaar!!

Op de onderstaande tabel zie je de gemiddelde temperatuur in Ukkel van de laatste 30 jaar (1987-2016). Je ziet meteen een paar dingen die natuurlijk zeer logisch zijn. Zo weet jij ook dat het in België in januari kouder is dan in juli. Dit kunnen we allemaal aflezen op deze grafiek. Als je al deze temperaturen hebt zal er ook een gemiddelde jaartemperatuur worden berekend. Dit is de gemiddeld jaartemperatuur (Tj). Je ziet bovenaan rechts in het rood dat de gemiddelde jaartemperatuur (op de tabel Tj) in Ukkel 10,54°C is.

Jaarneerslag

Bij het klimaat wordt natuurlijk niet alleen de temperatuur gemeten, maar ook de neerslag (regen, hagel, sneeuw, mist, dauw,...). Ook dit wordt opnieuw in ons klimatogram voor een periode van 30 jaar bijgehouden! Opnieuw wordt van deze periode een gemiddelde genomen. Dit is de gemiddelde totale jaarsneerslag (Nj). In de onderstaande grafiek kan je per maand weer aflezen hoeveel neerslag er valt in Ukkel en links bovenaan zie je gemiddelde totale jaarneerslag (Nj in de grafiek) staan (in Ukkel 852 mm).

3.3 Een klimatogram lezen

Al deze gegevens die we bij 3.2 hebben gezien, worden in één tabel gegoten. Dit is een klimatogram. Je hebt klimatogrammen voor plaatsen op de hele wereld! Je zal zelf ook wel weten dat zo een klimatogram er helemaal anders zal uitzien in de Sahara dan in ons voorbeeldje van Ukkel. Bekijk de onderstaande tabel zeer goed. 

2 kleine dingen staan nog niet op het klimatogram. Op een oefening kan gevraagd worden om de temperatuur van de warmste maand en van de koudste maand op te zoeken. De afkortingen hiervan zijn Tw en Tk.

!!! DUS: Temperatuur warmste maand = Tw, Temperatuur koudste maand = Tk !!!

Bekijk ook zeker het filmpje bij handige links & filmpjes rond het klimatogram.

3.4 Overheersende windrichting aflezen (Het winddiagram)

Niet alleen de temperatuur en neerslag worden bijgehouden op een bepaalde plaats. Ook de wind van de laatste 30 jaar houden klimatologen bij. Dit kan worden weergegeven op een winddiagram. Op de onderstaande afbeelding kan je zien dat in Ukkel de wind in de voorbije 30 jaar het meeste uit het zuidwesten kwam (SW op de kaart). Hoe langer de lijn is op de kaart hoe meer dagen de wind uit een bepaalde windrichting in Ukkel waaide.